Kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła w Szalowej wzniesiony został w latach 1739–1756 dzięki staraniom właściciela wsi Krzysztofa Jordana i proboszcza ks. Wojciecha Stefanowskiego.
Drewniana świątynia zbudowana jest w konstrukcji zrębowej i składa się z trzech naw oraz zamkniętego trójbocznie prezbiterium z dwoma przybudówkami.
Od zachodu nad nawami bocznymi nadbudowane są niskie wieże nakryte hełmami, pomiędzy którymi znajduje się rzeźba przedstawiająca św. Michała Archanioła walczącego z szatanem w postaci smoka, z ok. połowy XVIII w. Około połowy XVIII w. i w 1808 r. wnętrze kościoła ozdobione zostało wielobarwną dekoracją malarską, w której dominują biel, zieleń i złocenia.
Ściany prezbiterium pokryte są m.in. polnymi kwiatami, a sklepienie przedstawieniami alegorycznymi, m.in. Golgoty, Adoracji Najświętszego Sakramentu i tablic Dekalogu.
Szczególnie interesująca jest malarsko-rzeźbiarska dekoracja ściany i belki pomiędzy nawą i prezbiterium. Malowidło na ścianie uzupełnia rzeźbiarskie przedstawienie Grupy Ukrzyżowania. Centralna postać malowidła – żołnierz na koniu – przebija włócznią bok Chrystusa na krzyżu ustawionym na belce.
Ściany nawy dekorowane są rzeźbami apostołów, fantastycznymi wazonami i ornamentami.
Wspaniałe jest barokowo-rokokowe wyposażenie kościoła pochodzące głównie z 2. poł. XVIII w. Do jego najcenniejszych elementów należą bogato dekorowane ołtarze: główny i sześć bocznych. Szczególnie okazały jest ołtarz główny z XVIII-wiecznymi obrazami Świętej Trójcy i św. Michała Archanioła ozdobiony dużymi lustrami.
Bogactwem dekoracji rzeźbiarskich wyróżniają się dwa ołtarze boczne: pierwszy – z obrazem św. Jana Kantego z pierwszej połowy XVII w., otoczony we wsi kultem od XVII w., drugi – z obrazem św. Mikołaja z XVI w. W pozostałych nieco skromniejszych ołtarzach umieszczone są XVIII-wieczne obrazy z wizerunkami świętych. Godna uwagi jest bogato dekorowana ambona połączona schodami z lożą.
Cennymi zabytkami sztuki są chrzcielnica z czarnego marmuru z XVII lub XVIII w., trzy konfesjonały, stalle i ławki z 2. poł. XVIII w. Z obrazów zgromadzonych w kościele szczególnie wartościowy jest obraz Veraicon z XVII w., ukazujący twarz Chrystusa w okładzie ze srebrnej blachy. Kościół otoczony jest murem, w obrębie którego znajduje się kaplica pw. Miłosierdzia Bożego z 1739 r. oraz dzwonnica z XIX w.
Od 2012 r. prowadzone są w świątyni i w jej otoczeniu prace remontowo-konserwatorskie. Dotychczas m. in. oszalowano ściany zewnętrzne oraz przywrócono gontowe pokrycie dachów i hełmów wieżowych kościoła, zamienione w 1911 r. na blachę. W najbliższych latach prace konserwatorskie będą prowadzone we wnętrzu zabytku.
Świątynia w Szalowej - dzieło nieznanego projektanta - jest mistrzowskim przeniesieniem na obiekt drewniany rozwiązań budowlanych stosowanych w XVIII-wiecznej architekturze sakralnej. Architektura, wyposażenie i wystrój pozwalają zaliczyć świątynię do najcenniejszych kościołów drewnianych w Polsce.
Tekst: Tadeusz Śledzikowski
Narodowy Instytut Dziedzictwa
Oddział Terenowy w Krakowie
pomysł, żeby wszystkie stare, zabytkowe nagrobki, krzyże przenieść w jedno miejsce i stworzyć taki mini "skansen". Ówczesny proboszcz nie sprzeciwił się i powstało takie kuriozum.
Odpowiedz z cytatem
| OlyJedi
ten drugi to urodzony model 
| OlyJedi
