Samoloty i śmigłowce w muzeach i na pomnikach

[nightelf]

Bardzo ciekawe zdjęcia i informacje, brawo

[Operator]

Bardzo ciekawe zdjęcia i informacje, brawo

Piękne dzięki!

C-160 Transall to kolejny owoc współpracy europejskiego przemysłu lotniczego. Francja i RFN chcąc zastąpić w swoich wojskach samoloty transportowe Nord Noratlas (opis w poście #304 tego wątku), postanowiły w 1957 roku zawrzeć konsorcjum Transporter-Allianz/Transall w ramach którego zobowiązały się opracować jego następcę. Najważniejsze firmy biorące udział w projekcie to ze strony niemieckiej : VFW i HFB, włączone później do koncernu MBB, zaś z francuskiej Nord Aviation, który z kilkoma innymi wytwórniami utworzył grupę SNIAS, przekształconą ostatecznie w Aerospatiale. Oba kraje montowały Transalle u siebie przede wszystkim na własne potrzeby. Swój udział w stworzeniu C-160 mieli też Brytyjczycy dostarczający silniki (Rolls-Royce) oraz śmigła (de Havilland). Początkowo interesowali się oni nawet zakupem tego typu, jednak ostatecznie wybrali amerykańskiego Herculesa. Jeszcze tylko dwa kraje zdecydowały się pozyskać C-160 dla swoich armii : Turcja i RPA, natomiast w pojedynczych egzemplarzach maszyny te wykorzystywali również cywilni operatorzy ze Szwajcarii, Indonezji, Gabonu i Francji (typ C-160P do przewozu poczty). Pierwszy prototyp oblatany został w roku 1963, a produkcja seryjna trwała od 1965 do 1985. W 1981 rozpoczęto dostarczanie zmodernizowanego wariantu C-160NG. Rzecz jasna na przestrzeni wielu lat eksploatacji (nadal w służbie), płatowce były stale ulepszane i unowocześniane poprzez wymianę wyposażenia. Francja jako jedyna użytkowała dwie wyspecjalizowane wersje Transalli : C-160G Gabriel, służący do walki radioelektronicznej i rozpoznania (EW), a także C-160H Astarté umożliwiający komunikowanie się z okrętami podwodnymi będącymi w zanurzeniu. Warto wspomnieć o kilku niezrealizowanych w praktyce odmianach tj. wczesnego wykrywania i kontroli przestrzeni powietrznej C-160AAA (AWACS), patrolowej morskiej C-160S, czy nadzoru elektronicznego C-160SE. Fotografia przedstawia standardowy wariant transportowy C-160D lotnictwa niemieckiego.

[Operator]

Rockwell OV-10 Bronco jest amerykańskim samolotem obserwacyjnym wykonującym też misje bliskiego wsparcia (CAS) jako lekki szturmowiec (przede wszystkim do zadań przeciwpartyzanckich). Maszyna powstała w wyniku zapotrzebowania wystosowanego w 1957 roku ze strony Marines (USMC). Wkrótce potem do projektu włączyły się USAF oraz US Army, mające także zamiar pozyskać właśnie tego rodzaju konstrukcję. Do konkursu przystąpiło aż 11 firm, z których wygranym okazał się North American Aviation, który połączył się w roku 1967 z Rockwell-Standard Corporation. W 1965 oblatano prototyp YOV-10A (jeden z siedmiu jakie zbudowano), w 1968 rozpoczęto produkcję, a rok później wszedł na wyposażenie armii USA. Bronco budowano w kilku odmianach, były to między innymi wersje eksportowe oznaczane różnymi przyrostkami literowymi w zależności od importującego kraju, zmodernizowane warianty z mocniejszymi silnikami, wzmocnionymi skrzydłami, ulepszonym i bardziej rozbudowanym wyposażeniem itp. Interesująca była jedna z dwóch wersji holownika celów powietrznych wyposażona w dodatkowy silnik odrzutowy montowany nad kadłubem OV-10B (Z), a także kilka niezrealizowanych projektów jak np. YOV-10D przeznaczony do nocnej obserwacji, czy transportowy OV-10T mogący służyć zarówno do przewozu ładunków, jak i ludzi. Oprócz wojska OV-10 wykorzystywano też w cywilnych zastosowaniach, lecz tylko na terenie USA. Cywilnymi operatorami były : NASA (np. badania w lotach z bardzo małymi prędkościami), U.S. DoS (działania przeciw przemytowi narkotyków), BLM (walka z pożarami) oraz CDF (CAL FIRE) to samo co poprzedni urząd, plus obserwacja, nadzór i koordynowanie działań z powietrza. Bronco trafił na eksport do następujących państw : Maroka, Kolumbii, Wenezueli, Indonezji, Filipin, Tajlandii i RFN. Poniżej wariant OV-10B służący do holowania celów powietrznych w ramach ćwiczeń obrony przeciwlotniczej należący do Luftwaffe Bundeswehr.

[Operator]

MiG-23 (w kodzie NATO - Flogger) to jedyny odrzutowiec o zmiennej geometrii skrzydeł jaki powstał w biurze konstrukcyjnym A. Mikojana i M. Guriewicza. Co interesujące już we wstępnej fazie projektu zdecydowano o zbudowaniu dwóch odmiennych pod względem konstrukcyjnym prototypów, które następnie porównano w celu wyboru bardziej optymalnego rozwiązania. Jako że wymogi zakładały skonstruowanie samolotu wielozadaniowego i mogącego operować z dość krótkich pasów startowych o nienajlepszej nawierzchni, a przy tym mającego dość wysokie osiągi, musiano uciec się do niekonwencjonalnego układu. Pierwszy prototyp 23-01 (inne oznaczenia to MiG-23PD/ MiG-23UWP) charakteryzował się skrzydłami trójkątnymi w połączeniu z klasycznym usterzeniem pionowym i płytowym poziomym, a także zastosowaniem dwóch dodatkowych silników nośnych zabudowanych pionowo za kabiną pilota (oprócz pojedynczej jednostki zasadniczej). Drugi prototyp 23-11 miał konstrukcję praktycznie nie różniącą się od późniejszych egzemplarzy seryjnych (z wyjątkiem wyposażenia i innych pomniejszych zmian). Bardzo nietypowym i wyjątkowym elementem tej wersji był dodatkowy statecznik pionowy umieszczony pod kadłubem, rozkładający się po starcie. Miał on za zadanie zapewnienie odpowiedniej stateczności bocznej w trakcie lotu. Skrzydła posiadały bogatą mechanizację i mogły być przestawiane w zakresie 16-72° (kolejne wersje miały minimalny kąt skosu 18°40' i maksymalny wynoszący 74°40'). Oryginalnie rozwiązano też podwozie główne mające dosyć skomplikowaną budowę, podyktowaną chowaniem się w kadłub, co wymuszał układ górnopłata. Oblotu drugiego płatowca dokonano 10 VI 1967 roku (dwa miesiące po MiG-23PD). Po testach obu maszyn zdecydowano o przyjęciu na wyposażenie typu 23-11, mającego przede wszystkim większy udźwig uzbrojenia i sprawiającego mniej problemów w pilotażu. Produkcja seryjna ruszyła w 1967 i trwała do 1985. W jej trakcie cały czas wprowadzano na bieżąco zmiany i modyfikacje, szczególnie związane z początkowymi problemami wytrzymałościowymi, a przede wszystkim zbiornikiem paliwa nr 2 stanowiącym główny element siłowy struktury kadłuba. Powstało kilkanaście odmian MiG-23, w kilku zasadniczych wariantach : myśliwskim, myśliwsko-bombowym, szkolno-treningowym oraz wyspecjalizowanym szturmowym, który de facto był już nowym projektem (stąd zmiana nazwy na MiG-27). Warto jeszcze wspomnieć o wersji MiG-23ML, będącej skróconą i lżejszą odmianą podstawowego typu, z innym silnikiem, którą odróżnia od innych statecznik pionowy o innym kształcie, a także mniej pochylona do tyłu sylwetka w trakcie postoju. Floggery trafiły na wyposażenie krajów Układu Warszawskiego i kilkunastu innych państw świata. Polska użytkowała ten typ w latach 1979-93, a ostateczne wycofanie z wojska nastąpiło w roku 1999. Oba zdjęcia ukazują eksponaty używane przez lotnictwo byłej NRD. Na pierwszym jest myśliwski wariant MiG-23ML, zaś na drugim dwumiejscowy szkolno-treningowy MiG-23UB.

[Operator]

An-26 (w kodzie NATO - Curl) został zaprojektowany w biurze konstrukcyjnym Olega Antonowa (obecnie Ukraina). Jest to turbośmigłowa maszyna transportowo-desantowa bazująca na samolocie pasażerskim An-24. Najistotniejszą różnicą w stosunku do poprzednika jest przekonstruowany kadłub zaopatrzony w tylną rampę ładunkową. Oblot pierwszego prototypu nastąpił w 1969 i w tym samym roku rozpoczęto seryjny montaż, który kontynuowano do 1986. Chińczycy budowali u siebie bezlicencyjne kopie zarówno An-24 jak i An-26 odpowiednio pod oznaczeniami Xian Y-7 i Xian Y-14. W ZSRR powstało w zależności od źródeł od 1398 do 1403 sztuk wszystkich wersji (w sumie ponad 20). Niektóre z nich to : podstawowy transportowy, dyspozycyjny, tzw. retranslator, do szkolenia nawigatorów, pożarniczy, ratowniczy (o nazwie Spasatiel) itd. W Czechosłowacji opracowano odmianę rozpoznawczą An-26Z-1. Curl jest jednym z najpopularniejszych samolotów transportowych na świecie - eksport oraz sprzedaż z drugiej ręki wojskowych i cywilnych egzemplarzy obejmował kilkadziesiąt państw świata, a niektóre co bardziej egzotyczne to między innymi : Peru, Nikaragua, Madagaskar, Sudan, Filipiny, czy też Laos. Ciekawostką jest użytkowanie An-26 w USA przez 6th Special Operations Squadron z Florydy (lata 2003-07). Polska zakupiła 12 sztuk w latach 1972-73, a koniec eksploatacji tego typu w naszym wojsku przypadł na rok 2009. Obecnie w Polsce są jeszcze w użyciu 4 cywilne maszyny An-26 należące do spółki Exin. Interesujący jest fakt czasowego użytkowania tego typu przez LOT w liczbie trzech egzemplarzy od 1986 do 1996 (w barwach przewoźnika z cywilnymi rejestracjami). Na fotografii widnieje wariant An-26SM używany najpierw w lotnictwie wojskowym NRD, a później już w zjednoczonych Niemczech.

[Operator]

Alpha Jet samolot szkolno-bojowy będący efektem kooperacji przemysłu lotniczego Francji i RFN. Opracowano go w wytwórniach Avions Marcel Dassault-Breguet Aviation i Dornier Flugzeugwerke GmbH. Jest to zwycięska konstrukcja wyłoniona w konkursie przeprowadzonym w obu krajach na opracowanie poddźwiękowego odrzutowca, mającego pełnić funkcje zaawansowanego szkolenia pilotów, jak też wykonywania misji bezpośredniego wsparcia z powietrza (zadania szturmowe). Prace nad tego typu projektami prowadzono oddzielnie przez oba państwa pod koniec lat 60-tych, co w konsekwencji skłoniło je potem do połączenia sił i stworzenia przyszłego samolotu wspólnie. W 1971 Dornier i Dassault przystąpiły do sporządzania szczegółowego projektu, a w roku następnym zatwierdzono ostateczną makietę. Pierwszy prototyp oblatano w 1973, kontynuując badania do roku 1977 (łącznie cztery prototypy). Produkcja seryjna rozpoczęła się w 1977 i trwała do 1986. Płatowce powstawały oprócz Francji i RFN także w Egipcie (dla własnej armii). Dostawy w zależności od odbiorcy trwały w okresie od 1978 do 1985 (Francja) i 1979-83 (RFN). Ogółem zbudowano około 500 egzemplarzy wszystkich odmian. Eksport obejmował kilkanaście krajów świata były to między innymi : Kanada, Belgia, Katar, Togo, Tajlandia itd. Alpha Jet jest znany miłośnikom lotnictwa przede wszystkim za sprawą jednego z najlepszych i najsłynniejszych wojskowych zespołów akrobacyjnych na świecie - francuskiej grupy Patrouille de France latającej na tym typie (wersja E). Zdjęcie ukazuje szturmowy wariant Alpha Jet A służący swego czasu w Bundeswehrze.

[Operator]

Geneza powstania samolotu Panavia Tornado sięga 1965 roku, kiedy to brytyjski koncern lotniczy British Aircraft Corporation (BAC) rozpoczął poszukiwanie partnerów zagranicznych do stworzenia uderzeniowej maszyny o zmiennej geometrii skrzydeł. Pierwszym krajem, który wyraził chęć współpracy była Francja, jednak ostatecznie wycofała się z tego, prowadząc samodzielne badania nad tego typu konstrukcjami (ich opis zawarłem w poście # 264). W tym samym czasie także Włochy, RFN i Holandia prowadziły badania nad tego rodzaju odrzutowcami, co doprowadziło w konsekwencji do porozumienia się w tym zakresie firm : BAC, MBB, Fokker, Aeritalia i zawiązania w 1969 spółki Panavia Aircraft GmbH z siedzibą w Monachium. Wkrótce po tym fakcie z konsorcjum wycofała się Holandia. Każdy z trzech krajów miał zająć się opracowaniem i wytwarzaniem poszczególnych elementów maszyn, zaś montaż finalny i produkcję niektórych specyficznych części wyposażenia na potrzeby własne realizowano w każdym z nich oddzielnie. W celu stworzenia nowego silnika specjalnie dla przyszłej maszyny utworzono równolegle inną spółkę ; Turbo-Union Ltd, w skład której weszły : Rolls-Royce, MTU Aero Engines AG oraz Fiat Avio. Rozszerzono znacznie zadania mające być realizowane przez przyszłe samoloty - prócz misji szturmowych dodano także operacje wykonywane nad morzem, myśliwskie, rozpoznawcze, przełamywania obrony przeciwlotniczej, walki radioelektronicznej i treningowe - stąd też wzięło się późniejsze oznaczenie MRCA (Multi Role Combat Aircraft). Oblot pierwszego prototypu miał miejsce w 1974, dwa lata później zakontraktowano produkcję seryjną, a w 1979 wprowadzono go do eksploatacji. Jedynym użytkownikiem zagranicznym spoza konsorcjum Panavia była Arabia Saudyjska. Powstały następujące zasadnicze odmiany Tornado : podstawowa uderzeniowa - IDS, myśliwska - ADV, oraz służąca do rozpoznania, walki radioelektronicznej i obezwładniania obrony przeciwlotniczej - ECR. Na koniec warto wspomnieć, iż Tornado był w swoim czasie bardzo nowoczesną i zaawansowaną maszyną wyposażoną między innymi w cyfrowe systemy sterowania lotem (FBW) i silnikami (DECU), a także możliwość odbywania automatycznych lotów profilowych na małej wysokości i z dużą prędkością (zgodnych z rzeźbą terenu). Trzeba też dodać, że jest to jeden z nielicznych wojskowych odrzutowców wyposażonych standardowo w odwracacze ciągu, znacząco skracające dobieg (bardzo przydatne w trudnych warunkach np. podczas oblodzenie nawierzchni). Poniżej widzimy najliczniejszy wariant IDS w okolicznościowym malowaniu Luftwaffe.

[Operator]

MiG-29 (kod NATO - Fulcrum) to efekt prac nad lekkim myśliwcem frontowym nowej generacji, który powstał w biurze A. Mikojana. W maszynie zastosowano wiele rozwiązań konstrukcyjnych nie stosowanych dotąd we wcześniejszych typach MiG-ów. Jedną z nich jest tzw. układ integralny cechujący się scaleniem kadłuba i centropłata w jedną bryłę, co polepsza własności aerodynamiczne, oraz zwiększa ilość miejsca na wyposażenie lub paliwo. Kolejną było skrzydło pasmowe poprawiające sterowność i pozwalające zwiększyć współczynnik siły nośnej. Daje ono też znacznie lepszą manewrowość przy dużych kątach natarcia, co ma duże znaczenie w walce powietrznej. Bardzo nietypowe i zastosowane po raz pierwszy w takiej postaci są wloty powietrza do silników. Zaopatrzono je w specjalne klapy zamykające się na czas startu i lądowania, co zapobiega zassaniu ewentualnych zanieczyszczeń, szczególnie przy operowaniu z lotnisk o gorszych nawierzchniach. Po to by umożliwić dopływ powietrza do jednostek napędowych w tych fazach lotu zaprojektowano specjalne żaluzje w napływach skrzydeł mogące otwierać się także w trakcie lotu, zabezpieczając dodatkowo przed pompażem. Bardzo zaawansowane i rozbudowane w porównaniu do poprzednich odrzutowców Mikojana było zintegrowane wyposażenie awioniczne składające się oprócz stacji radiolokacyjnej z termonamiernika, dalmierza laserowego i celownika nahełmowego umożliwiającego naprowadzanie pocisków rakietowych ruchami głowy pilota. Pierwszy prototyp oblatano w 1977, na rok 1982 przypadło rozpoczęcie seryjnego montażu, a w 1983 myśliwiec trafił do eksploatacji. MiG-29 okazał się udaną konstrukcją, którą zakupiło poza krajami byłego ZSRR ponad 20 państw świata. Polska pozyskała od Rosjan 12 sztuk fabrycznie nowych samolotów w latach 1989-90. Następne maszyny dotarły z Czech w ramach wymiany za śmigłowce W-3 Sokół (10 używanych egzemplarzy z dużym zapasem resursu), natomiast ostatnia transza 23 dość wiekowych płatowców trafiła do nas z Niemiec za symboliczną kwotę 1 euro. Fotografie przedstawiają zmodernizowany wariant MiG-29G użytkowany w Luftwaffe Bundeswehr.

[Operator]

Bristol 171 Sycamore był pierwszym śmigłowcem opracowanym w Wielkiej Brytanii. Nad projektem maszyny prace trwały już w trakcie II W.Ś. Oblot prototypu miał miejsce w 1947 roku. Płatowiec zbudowano w najpowszechniej stosowanym do dziś układzie konstrukcyjnym - wirnik główny ze śmigłem ogonowym (układ klasyczny). Napęd stanowił standardowo montowany ówcześnie w maszynach tego typu silnik tłokowy, w tym przypadku gwiazdowa jednostka lotnicza Alvis Leonides. Do służby w RAF Sycamore trafił w 1953, a produkcję zakończono dwa lata później. Użytkowały go wszystkie rodzaje brytyjskiej armii, oraz operatorzy cywilni, w szczególności linie lotnicze. Zakupiony został tylko przez Australię, RFN i Belgię. Co ciekawe jeden egzemplarz z austriacką rejestracją należy do słynnego zespołu ''The Flying Bulls''. Zdjęcie przedstawia wersję Mk.52 wykorzystywaną przez Bundeswehrę w misjach SAR (poszukiwanie i ratownictwo).

[hadan]

MiG-29

To były świetne maszyny.
Ciekawie opisujesz historię przedstawianych eksponatów. Można uzupełnić swoją wiedzę.

Pozdrawiam