Historia OMEGA Speedmaster Moonwatch – jedynego zegarka na rękę zakwalifikowanego przez NASA, jako wyposażenie załogowych lotów kosmicznych, była opowiedziana już tyle razy, że czasem trudno ocenić gdzie kończą się fakty, a gdzie rozpoczyna mit.
Prawdziwa historia jest tak niezwykła, że warto cofnąć się w czasie do lat 60 ubiegłego stulecia, by po pierwsze dowiedzieć się, dlaczego NASA wzięła Speedmaster pod uwagę selekcjonując zegarki do testów, jak przebiegały wymagające próby, którym go poddano wraz z pięcioma innymi chronografami i w końcu, jak doszło do tego, że spośród konkurujących zegarków właśnie Speedmaster został wybrany na towarzysza astronautów we wszystkich załogowych misjach kosmicznych, począwszy od misji Faith 7 Gordon'a Cooper'a w ramach programu Mercury 15 maja 1963 roku.
Wybrany, by stanąć do konkurencji
Wszystko zaczęło się we wczesnych latach 60-tych XX wieku, gdy dwóch pracowników NASA anonimowo odwiedziło kilka sklepów jubilerskich w Houston, między innymi Corrigan’s najbardziej znanego sprzedawcę zegarków i biżuterii w mieście.
Ludzie z NASA zakupili serię chronografów różnych marek. Ich celem było znalezienie zegarka, który najlepiej sprawdziłby się na rękach astronautów Agencji w przestrzeni kosmicznej.
Właśnie ustalano ostatnie szczegóły programu jednoosobowego lotu Merkury (ciekawostką jest, że Wally Schirra podczas lotu z ramach programu Mercury, już 3 października 1962 roku, miał na ręku swój własny zegarek Speedmaster), NASA przygotowywała się także do misji dwuosobowych Gemini i trzyosobowych Apollo. Według planów, astronauci podczas tych misji mieli po raz pierwszy opuścić statek. Ważnym elementem ich wyposażenia miał być zegarek na rękę, który zniósłby warunki panujące w otwartej przestrzeni kosmicznej.
Przy każdym spojrzeniu przez astronautę na zegarek, w warunkach próżni kosmicznej, czasomierze miały być narażone na niespotykane na Ziemi, niefiltrowane promieniowanie słoneczne i temperatury przekraczające 100°C. Na Księżycu – głównym celu Prezydenta Kennedy'ego i NASA warunki miały być nawet bardziej wymagające. Temperatury na jego powierzchni wahają się od -160° do +120°C.
Seria wymagających testów miała dowieść, który z zegarków jest najlepiej przygotowany, by sprostać ekstremalnym wyzwaniom kosmosu.
29 września 1964 roku NASA zamówiła "do przeprowadzenia testów i ich oceny" dwie Omegi Speedmaster i po dwa zegarki u pięciu innych producentów chronografów. Cena zegarków Omega wyniosła 82.50$ za sztukę, co po ówczesnym kursie stanowiło równowartość 415 CHF. Zamówione zegarki zostały dostarczone do NASA 21 października 1964 roku.
Procedury testów kwalifikacyjnych
Gdy zegarki trafiły w ręce inżynierów NASA poddano je serii procesów preselekcyjnych i surowych prób wstępnych, nazywanych razem Testem Kwalifikacyjnym. Test ten przebiegał według poniższych procedur:
A. Zegarki są nakręcane bezpośrednio przed każdą próbą testu.
B. Funkcja chronografu ma być włączona zarówno podczas każdej próby, jak i podczas okresów pomiędzy poszczególnymi próbami. Jeśli zostaną stwierdzone opóźnienia w kontroli pomiaru, co dwie i co sześć godzin, w przerwie pomiędzy próbami, to stoper powinien zostać wyzerowany i włączony ponownie tuż przed i tuż po kolejnej próbie.
C. Jeśli wystąpią opóźnienia. Dokładność pomiaru czasu powinna być sprawdzana przed i po każdej próbie, co godzinę podczas trwania próby (jeśli to możliwe) oraz co dwie i co sześć godzin w okresach pomiędzy poszczególnymi próbami. Na początku każdej kontroli pomiaru czasu chronograf powinien zostać wyzerowany i włączony, a następujące dane zapisane:
• Oznaczenie zegarka
• Wzorzec czasu (godziny, minuty, sekundy)
• Czas na testowanym zegarku (godziny, minuty, sekundy)
Gdy kontrola pomiaru czasu jest wykonywana podczas testu, funkcja chronografu nie powinna być zatrzymana, ale następujące dane powinny zostać zapisane:
• Oznaczenie zegarka
• Wzorzec czasu (godziny, minuty, sekundy)
• Czas na testowanym zegarku (godziny, minuty, sekundy)
• Odczyt funkcji chronografu (godziny, minuty, sekundy)
D. Oprócz kontroli pomiaru czasu, testowane zegarki powinny zostać sprawdzone pod kątem uszkodzeń koperty, szkiełka, tarczy, paska i przycisków a także obecności zanieczyszczeń pod szkiełkiem zegarka. Wszystkie zauważone odstępstwa od normy powinny zostać zanotowane.
E. W przypadku wystąpienia jednego z poniższych zdarzeń zegarek powinien zostać wycofany z przeprowadzania kolejnych prób testu:
• Zatrzymanie funkcji zegarka, brak możliwości ponownego uruchomienia
• Zatrzymanie funkcji stopera, brak możliwości ponownego uruchomienia
• Zatrzymanie dwóch funkcji zegarka, nawet w przypadku możliwości ponownego uruchomienia
• Pęknięcie szkiełka zegarka
• Uszkodzenie koronki lub przycisków stopera
Pozostały tylko trzy
Tylko trzy, z sześciu chronografów pozytywnie przeszły fazę Testu Kwalifikacyjnego. Finalistów poddano 11 kolejnym próbom. Były to najbardziej rygorystyczne testy przeprowadzone w historii zegarmistrzostwa.
11 prób najbardziej rygorystycznych testów w histrorii
1. Wysoka temperatura
48 godzin w temperaturze 160°F (71°C), następnie 30 minut w temperaturze 200°F (93°C) przy ciśnieniu 5,5psia (0.35 atm) i wilgotności względnej nie przekraczającej 15%.
2. Niska temperatura
4 godziny w temperaturze 0°F (-18°C).
3. Temperatura-Ciśnienie
Przy ciśnieniu maksymalnym o wartości 1,47 x 10-5 psia (10-6 atm) temperatura wzrasta do 160°F (71°C). Gdy osiągnie ten poziom zostaje obniżona do 0°F (-18°C) w przeciągu 45 minut i następnie znowu podniesiona do 160°F w przeciągu kolejnych 45 minut. Próba składa się z jeszcze piętnastu podobnych cykli.
4. Wilgotność względna
240 godzin w środowisku o względnej wilgotności nie mniejszej niż 95 % i temperaturach wahających się od 68°F do 160°F (20°C do 71°C). Wartość pH pary musi mieścić się w przedziale 6,5-7,5.
5. Atmosfera ze 100% zawartością tlenu
48 godzin w atmosferze składającej się w 100% z tlenu przy ciśnieniu 5,5psia (0.35 atm) i w temperaturze 160°F (71°C). Wydajność niezgodna ze specyfikacją techniczną, nietolerancja środowiska, widoczne przypalenia, wydzielanie gazów toksycznych, wydzielanie nieprzyjemnych zapachów, pogorszenie się stanu uszczelek lub smarów stanowią błędy uniemożliwiające zaliczenie próby.
6. Wstrząs
Sześć wstrząsów o wartości 40 G po 11 millisekund każdy, w sześciu różnych kierunkach.
7. Przyspieszenia
Przyspieszenie liniowe od 1 G do 7.25 G w czasie 333 sekund, wzdłuż osi odpowiadającej wzdłużnej osi statku kosmicznego.
8. Dekompresja
90 minut w próżni 1,47 x 10-5 (10-6 atm) i w temperaturze 160°F (71°C) i 30 minut w temperaturze 200°F (93°C).
9. Wysokie ciśnienie
Minimum 1 godzina w ciśnieniu o wartości 23.5 psia (1.6 atm).
10. Wibracje
Trzy, 30-minutowe cykle (boczny, horyzontalny, wertykalny) w częstotliwości wzrastającej od 5 do 2000 cps i opadającej do 5 cps w 15 minut. Średnie przyspieszenie na impuls musi wynosić co najmniej 8,8G.
11. Hałas
30 minut przy 130 db w zakresie częstotliwości od 40 do 10000 Hz.
Wyniki
1 marca 1965 roku wyniki testów były juz znane. Wciąż brano pod uwagę chronografy trzech marek. Jeden z nich nie sprostał dwóm próbom testu wilgotności względnej. Ostatecznie zrezygnowano jednak z niego przy próbie odporności na wysokie temperatury. Zniekształcona wskazówka sekundnika zahaczała o pozostałe wskazówki.
W drugim zegarku zawiodło szkiełko, które podczas próby odporności na wysokie temperatury wypadło z koperty. Podobnie drugi model zachował się przy teście dekompresji.
Jedynym zegarkiem, który zaliczył wszystkie próby była OMEGA Speedmaster. Testerzy NASA napisali wówczas: „Zakończono testy środowiskowe i testy funkcjonalności trzech wyselekcjonowanych chronografów. W wyniku testów wybrano chronografy OMEGA, które zostały odpowiednio skalibrowane i przekazane dla załóg misji GT-3 (Gemini Titan III)”.
Ten pragmatyczny komunikat w rzeczywistości był oficjalnym potwierdzeniem i nominacją OMEGI Speedmaster, jako jedynego zegarka na rękę zatwierdzonego przez Agencję do załogowych misji kosmicznych w tamtym czasie. Komunikat miał także stać się częścią dziedzictwa marki OMEGA. Podobną wagę miał komunikat NASA datowany na 1 marca 1965 roku mówiący, że: „… astronauci ze względu na lepszą dokładność, większą niezawodność i czytelność oraz łatwość obsługi wykazują jednomyślną preferencję wobec chronografów OMEGA w stosunku do zegarków dwóch innych marek.”
Ironiczne postscriptum: OMEGA dowiedziała się o podróży Speedmastera w kosmos po publikacji zdjęcia Ed’a White’a zrobionego podczas pierwszego w dziejach Ameryki spaceru w przestrzeni kosmicznej 4 czerwca 1965 roku w ramach misji Gemini 4.
Źródło: Korespondencja i dokumentacja NASA 1961 - 1965.
Zamieszczone przez Wieprz
.
Uprawnienia umieszczania postów
Odpowiedz z cytatem
